പഠിപ്പും മാർക്കും മികച്ച ജോലിയും ജോലിയിലെ സ്ഥാനക്കയറ്റവും ഐക്യു സ്കോറും കണക്കാക്കി വിജയം അളക്കുന്ന ഒരു ലോകത്താണ് നമ്മൾ ജീവിക്കുന്നത്. എന്നാൽ, ഇവയ്‌ക്കെല്ലാം അപ്പുറം നമ്മുടെ ബന്ധങ്ങളെയും സന്തോഷത്തെയും സർവ്വോപരി, നമ്മുടെ ശാരീരിക ആരോഗ്യത്തെപ്പോലും നിശബ്ദമായി രൂപപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു അദൃശ്യ ശക്തിയുണ്ട് – അതാണ് ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ് (EI) (Emotional Intelligence).

ഒരു ജോലി നേടാൻ നിങ്ങളെ ഐക്യു (IQ) സഹായിച്ചേക്കാം. എന്നാൽ ആ ജോലിയിൽ നിലനിൽക്കാനും ഒരു ടീമിനെ ഫലപ്രദമായി നയിക്കാനും മറ്റുള്ളവരുമായി നല്ല ബന്ധങ്ങൾ കെട്ടിപ്പടുക്കാനും സഹായിക്കുന്നത് നിങ്ങളുടെ ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ് ആണ്.

ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ് എന്ന് പറഞ്ഞാൽ എപ്പോഴും വികാരങ്ങൾ പ്രകടിപ്പിച്ച് നടക്കുക എന്നല്ല അർത്ഥമാക്കുന്നത്. മറിച്ച്, സ്വന്തം വികാരങ്ങളെയും മറ്റുള്ളവരുടെ വികാരങ്ങളെയും തിരിച്ചറിഞ്ഞ്, സന്തുലിതമായി പെരുമാറാനും സഹാനുഭൂതിയോടെ പ്രതികരിക്കാനുമുള്ള കഴിവാണ്.

എന്താണ് യഥാർത്ഥത്തിൽ ഈ ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ്?

1990ൽ പീറ്റർ സലോവി, ജോൺ ഡി. മേയർ എന്നീ മനഃശാസ്ത്രജ്ഞരാണ് “ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ്” എന്ന വാക്ക് ആദ്യമായി ഉപയോഗിച്ചത്. പിന്നീട് 1995ൽ ഡാനിയൽ ഗോൾമാൻ തൻ്റെ പ്രശസ്തമായ പുസ്തകത്തിലൂടെ ഈ ആശയത്തെ ലോകമെമ്പാടും ജനപ്രിയമാക്കി.

ലളിതമായി പറഞ്ഞാൽ, ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ് എന്നത് താഴെ പറയുന്ന കഴിവുകളാണ്:

1.നിങ്ങളുടെ സ്വന്തം വികാരങ്ങളെ തിരിച്ചറിയുക.

2.അവ എന്തുകൊണ്ടാണ് ഉണ്ടാകുന്നതെന്ന് മനസ്സിലാക്കുക.

3.ആ വികാരങ്ങളെ ഫലപ്രദമായി നിയന്ത്രിക്കുക

4.മറ്റുള്ളവരുടെ വികാരങ്ങൾ തിരിച്ചറിയുകയും അവയോട് ഉചിതമായി പ്രതികരിക്കുകയും ചെയ്യുക.

ഇതിനെ നമ്മുടെ വികാരങ്ങളും വിവേകവും (യുക്തിയും) തമ്മിൽ ഒന്നിക്കുന്ന ഒരു പോയിൻ്റായി സങ്കൽപ്പിക്കാം. അതായത്, വികാരങ്ങൾ നമ്മുടെ ചിന്തകളെ അമിതമായി കീഴ്പ്പെടുത്താതെ, ശരിയായ തീരുമാനങ്ങളെടുക്കാൻ നമ്മെ സഹായിക്കുന്ന ഒരവസ്ഥ.

ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസിൻ്റെ അഞ്ച് പ്രധാന ഘടകങ്ങൾ

ഗോൾമാൻ്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസിന് പ്രധാനമായും അഞ്ച് ഘടകങ്ങളാണുള്ളത്:

1. സ്വയം തിരിച്ചറിയാനുള്ള കഴിവ് (Self-Awareness)

ഇതാണ് ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസിൻ്റെ അടിത്തറ. നിങ്ങൾ ഇപ്പോൾ എന്താണ് അനുഭവിക്കുന്നതെന്നും (എന്ത് വികാരമാണ് തോന്നുന്നതെന്നും) എന്തിനാണ് അങ്ങനെ തോന്നുന്നതെന്നും കൃത്യമായി അറിയുന്നതിനെയാണ് ഇങ്ങനെ പറയുന്നത്.

ഉദാഹരണം: നിങ്ങൾക്ക് ട്രാഫിക് ബ്ലോക്കിൽ കിടക്കുമ്പോൾ ദേഷ്യം വരുന്നു. എന്നാൽ ആ ദേഷ്യം ട്രാഫിക് ബ്ലോക്കിനോട് മാത്രമല്ല, മറിച്ച് നിങ്ങൾ പോകാനിരിക്കുന്ന മീറ്റിംഗിനെക്കുറിച്ചുള്ള ഉത്കണ്ഠ (anxiety) കൊണ്ടാണെന്ന് നിങ്ങൾ സ്വയം മനസ്സിലാക്കുന്നത്.

2. സ്വയം നിയന്ത്രിക്കാനുള്ള കഴിവ് (Self-Regulation)

ഇതിനെ നമ്മുടെ വികാരങ്ങളെ നിയന്ത്രിക്കുന്ന ഒരു ‘ബ്രേക്ക് സിസ്റ്റം’ എന്ന് പറയാം. അതായത്, ദേഷ്യം വരുമ്പോൾ പൊട്ടിത്തെറിക്കുന്നതിന് പകരം ശാന്തമായിരിക്കാനും ഒരു പ്രശ്നം വരുമ്പോൾ അമിതമായി പ്രതികരിക്കുന്നതിന് പകരം സാഹചര്യവുമായി പൊരുത്തപ്പെടാനും സാധിക്കുന്നത്.

സ്വയം നിയന്ത്രിക്കാൻ കഴിവുള്ളവർ മാനസിക സമ്മർദ്ദത്തെനന്നായി കൈകാര്യം ചെയ്യും, ചിന്തിച്ച് തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കും, എടുത്തുചാടി അബദ്ധങ്ങൾ കാണിക്കുന്നത് ഒഴിവാക്കും.

3. പ്രചോദനം (Motivation)

ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ് ഉള്ളവരെ മുന്നോട്ട് നയിക്കുന്നത് പണമോ സമ്മാനങ്ങളോ പോലുള്ള ഉപരിപ്ളവമായ കാര്യങ്ങൾ മാത്രമല്ല, മറിച്ച് അവരുടെ ഉള്ളിലെ ലക്ഷ്യങ്ങളാണ്. അവർ തിരിച്ചടികളെ പരാജയങ്ങളായിട്ടല്ല, മറിച്ച് പുതിയ വെല്ലുവിളികളായിട്ടാണ് കാണുന്നത്.

അവർ വിജയത്തിന് വേണ്ടി മാത്രമല്ല പ്രവർത്തിക്കുന്നത്, മറിച്ച് ജീവിതത്തിൽ അർത്ഥവത്തായ ലക്ഷ്യങ്ങൾക്ക് വേണ്ടിയാണ്.

4. സഹാനുഭൂതി (Empathy)

മനുഷ്യബന്ധങ്ങളുടെ ഹൃദയമിടിപ്പാണ് സഹാനുഭൂതി. മറ്റൊരാളുടെ സ്ഥാനത്ത് നിന്ന് ചിന്തിക്കാനും, അവരുടെ വികാരങ്ങൾ മനസ്സിലാക്കാനും, അവരെ കുറ്റപ്പെടുത്തുന്നതിന് പകരം ദയയോടെ പ്രതികരിക്കാനും ഇത് നമ്മെ സഹായിക്കുന്നു.

ജോലിസ്ഥലത്തും വ്യക്തിബന്ധങ്ങളിലും, സഹാനുഭൂതി പരസ്പര വിശ്വാസവും ഒരുമിച്ച് പ്രവർത്തിക്കാനുള്ള മനസ്സും ഉണ്ടാക്കുന്നു.

5. സാമൂഹികമായ കഴിവുകൾ (Social Skills)

നമ്മുടെ ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ് മറ്റുള്ളവർക്ക് കാണാൻ കഴിയുന്നത് ഈ കഴിവിലൂടെയാണ്. അതായത്, നിങ്ങൾ എങ്ങനെ സംസാരിക്കുന്നു, പ്രശ്നങ്ങൾ എങ്ങനെ പരിഹരിക്കുന്നു, മറ്റുള്ളവർക്ക് എങ്ങനെ പ്രചോദനം നൽകുന്നു, ബന്ധങ്ങൾ എങ്ങനെ നിലനിർത്തുന്നു എന്നതിലെല്ലാം ഇത് പ്രകടമാകും.

ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസിൻ്റെ പ്രാധാന്യം

1. മാനസികാരോഗ്യത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നു

ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ് (EI) കൂടുതലുള്ള ആളുകൾ ഉത്കണ്ഠ, ദേഷ്യം, അല്ലെങ്കിൽ സങ്കടം എന്നിവയിൽ പെട്ടെന്ന് തളർന്നുപോകാൻ സാധ്യത കുറവാണ്. വികാരങ്ങളെ നേരത്തേ തിരിച്ചറിയുന്നതിലൂടെ, അവർക്ക് മാനസിക സമ്മർദ്ദത്തെ (stress) നിയന്ത്രിക്കാൻ സാധിക്കുന്നു. അത് വലിയ തളർച്ചയിലേക്കോ (burnout) വിഷാദരോഗത്തിലേക്കോ (depression) എത്തുന്നതിന് മുമ്പ് തന്നെ അവർക്ക് പിടിച്ചുനിർത്താനാകുന്നു.

2. ബന്ധങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നു

വീട്ടിലായാലും ജോലിസ്ഥലത്തായാലും, ആളുകൾ തമ്മിലുള്ള തെറ്റിദ്ധാരണകൾ ഒഴിവാക്കാൻ ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ് സഹായിക്കുന്നു. നിങ്ങൾ മറ്റുള്ളവരെ നന്നായി കേൾക്കാൻ പഠിക്കുന്നു, പങ്കാളിയെ കൂടുതൽ മനസ്സിലാക്കുന്ന ഒരാളാകുന്നു, കൂടാതെ ശാന്തമായി പെരുമാറുന്ന ഒരു രക്ഷിതാവോ സഹപ്രവർത്തകനോ ആയി മാറുന്നു.

3. തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കാനുള്ള കഴിവിനെ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നു

പങ്കാളിയെ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നത് മുതൽ പണം കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത് വരെ, നാം എടുക്കുന്ന മിക്കവാറും എല്ലാ തീരുമാനങ്ങളെയും നമ്മുടെ വികാരങ്ങൾ സ്വാധീനിക്കാറുണ്ട്. വികാരങ്ങളുടെ പുറത്ത് എടുത്തുചാടി തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കുന്നതിന് പകരം, യുക്തിസഹമായി ചിന്തിക്കാനും വിവേകത്തോടെയുള്ള തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കാനും ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ് നമ്മെ സഹായിക്കുന്നു.

4. നേതൃപാടവം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു

ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ് ഉള്ള നേതാക്കൾ (Leaders) വെറുതെ ആജ്ഞാപിക്കുകയല്ല ചെയ്യുന്നത്, മറിച്ച് അവർ തങ്ങളുടെ കൂടെയുള്ളവരുമായി ആത്മബന്ധം സ്ഥാപിക്കുന്നു. അവർ ആളുകളുടെ വിശ്വാസം നേടിയെടുക്കുന്നു, ഒപ്പം ജോലി ചെയ്യാൻ സുരക്ഷിതവും സന്തോഷകരവുമായ ഒരന്തരീക്ഷം സൃഷ്ടിക്കുന്നു.

5. ശാരീരിക ആരോഗ്യം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നു

വിട്ടുമാറാത്ത മാനസിക സമ്മർദ്ദം (Chronic stress) പലപ്പോഴും നമ്മുടെ വികാരങ്ങളെ ശരിയായി നിയന്ത്രിക്കാൻ കഴിയാത്തതുകൊണ്ട് ഉണ്ടാകുന്നതാണ്. ഇത് ഉയർന്ന രക്തസമ്മർദ്ദം (Hypertension), ഹൃദ്രോഗം, രോഗപ്രതിരോധ ശേഷിക്കുറവ് എന്നിവയിലേക്ക് നയിച്ചേക്കാം. ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ് മനസ്സിനെ ശാന്തമാക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു. ഇത് നല്ല ഉറക്കം, മെച്ചപ്പെട്ട ദഹനം, മൊത്തത്തിലുള്ള ശാരീരിക ആരോഗ്യം എന്നീ കാര്യങ്ങളെയെല്ലാം സഹായിക്കുന്നു.

ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ് എങ്ങനെ വളർത്തിയെടുക്കാം?

1.പ്രതികരിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് ശാന്തമായി ചിന്തിക്കുക : ദേഷ്യമോ സങ്കടമോ പോലുള്ള വികാരങ്ങൾ ശക്തമാകുമ്പോൾ, പ്രതികരിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് ഒന്ന് ദീർഘമായി ശ്വാസമെടുക്കുക. എടുത്തുചാടി പ്രതികരിക്കുന്നതിനേക്കാൾ നല്ലത് ആലോചിച്ച് മറുപടി നൽകുന്നതാണ്.

2.വികാരങ്ങൾ എഴുതി വെക്കുക: ദിവസവും നിങ്ങളുടെ വികാരങ്ങളെക്കുറിച്ച് കുറിപ്പെഴുതുന്നത്, നിങ്ങളെ അസ്വസ്ഥമാക്കുന്ന കാര്യങ്ങൾ എന്തൊക്കെയാണെന്ന് തിരിച്ചറിയാൻ സഹായിക്കും.

3.തടസ്സപ്പെടുത്താതെ കേൾക്കുക: മറ്റുള്ളവരെ പൂർണ്ണമായി ശ്രദ്ധിക്കുമ്പോഴാണ് യഥാർത്ഥ സഹാനുഭൂതി ആരംഭിക്കുന്നത്.

4.ഊഹിക്കുന്നതിന് പകരം ചോദിച്ച് മനസ്സിലാക്കുക: മറ്റൊരാൾക്ക് എന്ത് തോന്നുന്നു എന്ന് സ്വയം ഊഹിച്ചെടുക്കാതെ, അവരോട് ചോദിച്ച് കാര്യങ്ങൾ വ്യക്തമാക്കുക.

5.നന്ദിയുള്ളവരായിരിക്കുക: ജീവിതത്തിലെ നല്ല കാര്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഓർക്കുന്നതും നന്ദി പറയുന്നതും നമ്മുടെ മനസ്സിനെ പോസിറ്റീവ് ആയി ചിന്തിക്കാൻ പരിശീലിപ്പിക്കും. ഇത് വൈകാരിക സന്തുലിതാവസ്ഥ നിലനിർത്താൻ സഹായിക്കും.

ഇതിന് പിന്നിലെ ശാസ്ത്രം

• ഹാർവാർഡ് ബിസിനസ് റിവ്യൂ (Harvard Business Review) നടത്തിയ ഒരു പഠനത്തിൽ, സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഏറ്റവും മികച്ച പ്രകടനം കാഴ്ചവെക്കുന്ന 90% ആളുകൾക്കും ഉയർന്ന ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ് ഉള്ളതായി കണ്ടെത്തി.

• യേൽ സെൻ്റർ ഫോർ ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസിൻ്റെ ഗവേഷണങ്ങൾ കാണിക്കുന്നത്, EI കൂടുതലുള്ള വിദ്യാർത്ഥികൾക്ക് പഠനത്തിലും മാനസികാരോഗ്യത്തിലും മികച്ച പ്രകടനം കാഴ്ചവെക്കാൻ കഴിയുന്നു എന്നാണ്.

• അമേരിക്കൻ സൈക്കോളജിക്കൽ അസോസിയേഷൻ (APA) പഠനങ്ങൾ വെളിപ്പെടുത്തുന്നത്, അഭിപ്രായ വ്യത്യാസങ്ങൾ ഉണ്ടാകുമ്പോൾ ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ് ഉള്ള വ്യക്തികളിൽ സ്ട്രെസ് ഹോർമോണായ കോർട്ടിസോളിന്റെ (Cortisol) അളവ് കുറവായിരിക്കുമെന്നാണ്.

ഹൃദയവും തലച്ചോറിനെപ്പോലെ സമർത്ഥൻ

നിർമ്മിത ബുദ്ധിയുടെ (Artificial Intelligence) ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ, നമുക്ക് നഷ്ടപ്പെടുത്താൻ കഴിയാത്ത മനുഷ്യസഹജമായ ഒരു കഴിവാണ് ഇമോഷണൽ ഇൻ്റലിജൻസ്.

ആളുകളുമായി ആഴത്തിൽ ബന്ധം സ്ഥാപിക്കാനും സ്നേഹത്തോടെ മറ്റുള്ളവരെ നയിക്കാനും അർത്ഥവത്തായി ജീവിക്കാനും നമ്മെ അത് സഹായിക്കുന്നു.

യഥാർത്ഥ ആരോഗ്യം എന്നത് ശാരീരിക ആരോഗ്യം മാത്രമല്ല എന്ന് nellikka.life വിശ്വസിക്കുന്നു. അത് നമ്മുടെ വികാരങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള അറിവും മനസ്സിൻ്റെ സന്തുലിതാവസ്ഥയും മറ്റുള്ളവരുമായുള്ള ആത്മബന്ധവും കൂടിയാണ്.

വികാരങ്ങൾ നിങ്ങൾക്കെതിരെ പ്രവർത്തിക്കുന്നതിന് പകരം, നിങ്ങൾക്കുവേണ്ടി പ്രവർത്തിക്കാൻ തുടങ്ങുമ്പോൾ, ജീവിതത്തിലെ മറ്റെല്ലാ കാര്യങ്ങളും താനേ ശരിയായ വഴിയിലേക്കെത്തും.

References

1. Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence: Why It Can Matter More Than IQ. Bantam Books.
2. Salovey, P., & Mayer, J.D. (1990). Emotional Intelligence. Imagination, Cognition, and Personality.
3. Harvard Business Review. (2017). The Emotional Intelligence of Leaders.
4. Yale Center for Emotional Intelligence. (2020). The Science of Well-Being and Emotional Skills.
5. American Psychological Association. (2019). Emotion Regulation and Stress Response.